کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا

معرفی کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا

حتی اگر یک ماتریالیست تمام و کمال باشیم و پدیده‌های فرازمینی را جدی نگیریم، باز هم نسبت به مکتب مولانا کنجکاویم و نمی‌توانیم به‌سراغ اندیشه‌های قافله‌سالار عارفان نرویم. کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا نیز برای آشنا کردن شما با افکار این شاعر عارف‌مسلک آماده است. مجید آذرشاهی 24 حکایت از حکایت‌های این دفترِ 3855 بیتی را همراه با چکیده‌ی بازنویسی‌شده‌ی داستان‌ها، روایت می‌کند. این کتاب برای افرادی که می‌خواهند در نهایت سرعت و به‌طور اجمالی با مفهوم کلی برخی از داستان‌های مثنوی معنوی آشنا شوند، تحریر شده است.

درباره‌ی کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا

آنچه که امروز از اخلاق، انسانیت و ادب می‌دانیم و یا حتی از آن به‌قدر کافی بهره‌مند نشده‌ایم، برآمده از فرهنگ و ادبیات ماست. اگر مردم مهربان اما محافظه‌کاری هستیم، نمی‌توان نقش اندیشه‌های مولانا و سعدی در تبدیل شدن ما به آنچه هستیم را نادیده بگیریم . ما برای اینکه با ریشه‌های خود بیشتر آشنا شویم، باید به آثار شعرای انسان‌سازی چون مولانا رجوع کنیم. از میان اشعار پارسی‌سرایان، ابیات مثنوی معنوی دارای معانی ثانویه هستند و هر مضمون، به مفهومی بسی ژرف‌تر از صورتِ واژه اشاره دارد؛ ازاین‌رو، برای بسیاری از ادب‌دوستان دشوار است که بدون کمک راهنما و تفسیرکننده، اندیشه‌ها و اشعار خداوندگار عرفان را دریابند. کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا این فرصت را به ما می‌دهد تا سرچشمه‌ی برخی از باورها و خصلت‌های جمعی را که در فرهنگ و عرف ما ریشه دارند، به زبانی ساده، شیوا و عاری از پیچش معنایی، جست‌وجو کنیم. مجید آذرشاهی با حساسیت و دقت، از دفتر چهارم مثنوی معنوی 24 داستان را برگزیده است. البته پیش از ورود به مثنوی، زندگی‌نامه جلال‌الدین محمد بلخی را نیز به اختصار و در حد بازگویی حوادث کلی زندگی این عارف، عنوان کرده است.

پیش از شروع هر قصه در کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی معنوی، چکیده‌ای از داستان‌ها عنوان شده‌اند تا خواننده با داشتن پیش‌زمینه‌ی ذهنی به آن‌ها ورود کند و مفاهیم را ساده‌تر دریابد. البته خوب است بر این نکته نیز توجه داشته باشیم که شیوه‌ی داستان‌سرایی مولوی «حکایت در حکایت» است؛ یعنی در داستانی که مشغول بازگویی واقعه‌ای تاریخی مثل دیدار موسی و فرعون است، دری به‌سوی وقایع گوناگون و مفاهیم دیگر نیز می‌گشاید. اندیشه‌هایی که مولانا در مثنوی معنوی به جهان فضل عطا کرده است، تنها شاهکاری ادبی را به گنجینه‌ی ادبیات ما نیافزود. اندیشه‌های زاهدانه‌ی او، شاخه‌ای پر رونق در عرفان را پرورش داد و تصوف را به والاترین مرتبه‌ی خود رساند.

مولوی علاوه‌بر شش دفتر مثنوی و معنوی، غزلیات شمس را نیز سروده است و آن را به‌افتخار جناب شمس تبریزی با این نام به شهرت رسانده. این غزلیات بازتاب‌دهنده‌ی شوریدگی و رهایی روح خداوندگار مولاناست. اگر به‌دنبال احساسات ناهوشیارانه و پریشانی روح مولانا هستید، این غزلیات وجه پریشانی مولانا را نمود می‌دهند. اما شش دفتر مثنوی معنوی آینه‌ی افکار و اعتقادات اوست. اگر می‌خواهید با عقل و اندیشه‌های مولانا آشنا شوید، کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا سرآغازی ساده برای ورود به مکتب عرفانی مولوی است، پیشنهاد ما و تمام ادبا بر این است که با هر دو وجه شخصیت جلال‌الدین محمد بلخی آشنا شوید. البته کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا نباید تنها منبع مثنوی‌خوانی و پایانی بر مولاناشناسی شما باشد، این کتاب نخستین قدم است و بهتر است پس از آشنایی با کلیات اندیشه‌های مولوی، به سراغ متن اصلی مثنوی بروید و از منبع اصلی این گنج عرفانی بهره بردارید.

کتاب حاضر به کوشش نشر امید سخن به چاپ رسیده است.

کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب می‌تواند به هر فردی که به‌دنبال آشنایی با اشعار مولاناست اما مضامین آن‌ها برایش دشوار است، کمک کند تا آسان‌تر حکایات مثنوی معنوی را دریابد. البته دانشجویان و اساتید رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی نیز می‌توانند این کتاب را در دوره‌های آموزشی خود مطالعه کنند.

در بخشی از کتاب 24 داستان از دفتر چهارم مثنوی مولانا می‌خوانیم

یک نفر که دچار بیماری گِل خواری بود برای خرید قند سفید کله نزد عطاری رفت. آن عطار دو روِ حقه باز که جنس سنگ ترازوی او از گِل بود گفت، اگر قصد خرید قند از من داری سنگ ترازوی من گِل است. گفت، چون خرید قند برایم مهم است سنگ ترازوی تو هر چه هست باشد و با خود گفت، نزد کسی که گِل خوار است سنگ چه باشد؟ گِل بهتر از زر است. عطار بجای سنگ، گِل در یک کفه ترازو گذاشت، پس برای کفه دیگر شروع کرد به قند شکستن اما چون تیشه نداشت زمانی معطل شد و مشتری را در آن جا منتظر نشاند. عطار حواسش به قند شکستن بود و گِل خوار یواشکی به دزدیدن و خوردن گِل از ترازو مشغول بود. عطار خود را مشغول می‌کرد یعنی بیشتر بدزد که، از گِل من کم می‌کنی و به نفع من است و در واقع به خودت ضرر می‌زنی. تو می‌ترسی که من ببینم ولی من می‌ترسم تو کمتر بخوری. همینکه پس از وزن کردن، قند را بگیری آنوقت می‌فهمی که احمق و غافل چه کسی است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
زندگی نامه مولانا
مقدمه دفتر چهارم
دیباچه دفتر چهارم مثنوی
1. قصۀ آن دباغ کی در بازار عطاران از بوی عطر و مشک بیهوش و رنجور شد
2. سؤال کردن عیسی که در وجود الخ
3. قصۀ عطاری که سنگ ترازوی او گل سر شوی بود
4. قصۀ شکایت استر با شتر
5. قصۀ مجاوبات موسی با فرعون
6. سبب هجرت ابراهیم ادهم و ترک ملک خراسان
7. قصۀ هدیه فرستادن بلقیس از شهر سبا سوی سلیمان
8. قصۀ فرزندان عزیر
9. حکایت آن مرد تشنه کی از سر جوزبن جوز میریخت
10. حکایت خشم کردن پادشاه بر ندیم و شفاعت کردن شفیع
11. قصۀ بحث کردن سنی با دهری
12. قصۀ آن آبگیر و صیادان و آن سه ماهی
13. قصۀ آموختن پیشه گور‌کنی قابیل از زاغ
14. قصۀ مسجد اقصی
15. قصۀ امیر کردن رسول الله علیه السلام جوان هذیلی را بر سریه
16. قصۀ شاعر و صله دادن شاه و مضاعف کردن آن وزیر بوالحسن نام
17. قصۀ رفتن ذوالقرنین بکوه قاف
18. قصۀ موری کی بر کاغذی میرفت نبشتن قلم دید
19. حکایت آن غلام که حکایت نقصان اجری سوی پادشاه نوشت
20. حکایت آن پادشاه زاده کی پادشاهی حقیقی بوی روی نمود
21. قصۀ وحی کردن حق بموسی
22. کرامات و نور شیخ عبدالله مغربی
23. حکایت دیدن درویش جماعت مشایخ را در خواب الخ
24. قصۀ سبحانی ما اعظم شأنی گفتن ابویزید
واژه نامه
منابع